به گزارش خبرنگار سما، دکتر محمد باقر قالیباف صبح امروز در همایش "مالیه شهرداری؛ مشکلات و راهکارها" که در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما با حضور تعداد زیادی از کارشناسان و مدیران شهری و مقامات مختلف برگزار شد، افزود: موضوع مالی و بحث هزینه برای هر سازمان، نهاد و دولت در هر سطحی که باشند اعم از دولت های مرکزی، محلی و چه آن دسته از دولت هایی که ساختار و نظام سیاسی و اداری آنها از جهت کارکردی و ساختاری باهم متفاوت است، از مهمترین موضوعات است.
وی در ادامه چالش های موجود در این حوزه را به دو سطح تقسیم بندی کرد و گفت: اگر یک تعریف منطقی از شهرداری ها و شوراهای شهر در ساختار اداری و سیاسی کشور نداشته باشیم همیشه دچار مشکل خواهیم بود. همانطور که در اوایل دهه 60 وقتی تصمیم می گیرند که شهرداری ها مستقل باشند در حالی که اولین بحث استقلال شهرداری ها این است که به جهت مالی روی پای خود بایستند و یک منطقی بر درآمدهای آنها حاکم شود، باید معلوم شود که آنها درآمدها و هزینه ها و اختیاراتشان در قانون گذاری کجاست.
قالیباف افزود: از آنجایی که خودم سال ها روی این موضوع کار کردم باید بگویم که چیزی که امروز در کشور ما اتفاق می افتد و اجرا می شود و چیزی که در قانون اساسی و مجلس وجود دارد با هم مغایر است.
به گفته شهردار تهران مگر می شود یک نهادی را مستقل کرد و برای آن در حوزه مالیه تعیین تکلیف نکرد.
وی بار دیگر به تصمیم برای مستقل شدن شهرداری ها در اوایل دهه 60 اشاره کرد و گفت: بنا بوده این موضوع به تصویب برسد اما وقتی با گذشت بیش از 26 سال کاری در این زمینه صورن نگرفته معلوم است که منطق، روش، شیوه، چارچوب و قانون مشخصی بر آن حاکم نیست.
قالیباف ادامه داد: شاید شورای عالی استان ها، مجلس، وزارت کشور و دولت است که باید به این موضوع بپردازند. این موضوع یک مشکل جدی برای مردم است زیرا شهرداری ها به طور مستقیم به مردم خدمات می دهند و اگر درآمدهایشان منطقی و خوب نباشد نمی توانند به مردم خدمات مناسب ارائه کنند و این موضوع دقیقا تاثیرات منفی بر مردم خواهد داشت.
وی عدم کفایت درآمدها، نبود مدیریت واحد شهری، عدم توان قانون گذاری در مجموعه شوراهای شهر و عدم شکل گیری شهرها بر اساس یک منطق درست را از دیگر مشکلات دانست و گفت: اصلا اداره کلانشهری مثل تهران با کلان شهرهایی مثل توکیو، پاریس و لندن قابل قیاس نیست زیرا آن ها بر اساس منطق مدیریت می شوند ولی اینجا منطقی در کار وجود ندارد و هر لحظه ممکن است یک اتفاق غیر قابل پیش بینی برای مدیر شهر به وجود آید.
به گفته شهردار تهران اگر ما ساختار اداری و سیاسی و تعریف مشخص خود را از نحوه اداره مردم در امور حاکمیتی و تصدی گری ارائه ندهیم این نابسامانی همچنان ادامه خواهد داشت.
وی با بیان اینکه برای این نابسامانی باید چاره ای بیندیشیم، تصریح کرد: آیا هنوز باید یک نفر در تهران در یکی از قسمت های یک وزارتخانه بنشیند و برای بیش از 1000 شهر دیگر تعیین تکلیف کند.
قالیباف تاکید کرد: البته این صحبت های من بحث سیاسی نیست. من از سال 76 این موضوعات را مطرح می کنم و 8 مقاله جدی علمی در این راستا ارائه داده ام و به عنوان یک مدیر اجرایی در حوزه تخصصی و علمی خود صحبت می کنم.
وی با اشاره به سطح دوم چالش های موجود، افزود: اگر شهرداری ها را به عنوان یک حکومت محلی مدنظر داشته باشیم دقیقا در اداره شهرها با همان مشکلی مواجه هستیم که دولت مرکزی دچار آن است. در دولت مرکزی در حوزه مالیه، درآمد و هزینه وقتی نگاه می کنیم می بینیم حرکت دولت نسبت به گذشته دور و چندین دهه قبل تغییری پیدا نکرده است و درحوزه مالیه و درآمد تک محصولی بوده، از زمانی که نفت آمده متمرکز به آن بوده در حالی که نفت یک فرصت بوده که امروز با همه وجود فکر می کنیم برای ما تبدیل به یک تهدید شده است.
قالیباف افزود: ما هم در شهرداری که یک دولت محلی است تک محصولی هستیم و متمرکز شده ایم به ساخت و ساز. امروز به گونه ای شده که هر شهری که رونق ساخت و ساز دارد درآمد دارد و هر شهری که رونق ساخت و ساز ندارد درآمد ندارد.
شهردار تهران ادامه داد: به جرات می توانم بگویم که امروز بیش از 70 تا 75 درصد درآمدها متمرکز به این موضوع شده که این آسیب پذیری است و نشان می دهد که درآمد پایداری نداریم و به تعبیری ما با خسارت شهر را اداره می کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در قیمت بنزین از لیتری 1 تومان، 2 تومان، 5 تومان و 7 تومان برایش تدبیر نکردیم که امروز از لیتری 80 تومان به لیتری 500 تومان می رسد درحالی که فاصله ای که امروز با قیمت های جهانی داریم همان فاصله 15 سال پیش است. در مقابل آن درآمد مردمی که باید قدرت خرید داشته باشند را بالا نبردیم این بدان معناست که مردم را فقیر کرده ایم. دولت تا جایی می تواند این یارانه را دهد و ما باید تولید ثروت کنیم زیرا در شهرداری ها هم با چنین بحرانی روبرو هستیم.
قالیباف اضافه کرد: بعضی وقت ها احساس می کنیم که درآمد ما خوب است اما این طور نیست و مسیر درآمدها هزینه بیشتری را در دراز مدت به دوش شهر و شهروندان می گذارد.
شهردار پایتخت با بیان اینکه شهرداری ها در 40، 50 سال گذشته از محل عوارض و درآمدهای پایدار حدود 45 تا 50 درصد درآمد داشتند، گفت:این رقم امروز تنها به 3 تا 5/3 درصد رسیده است. انصافا این ضعف مدیریت ما در اداره شهرها و ساختار اداری و سیاسی ما نیست که به جای اینکه این رقم را به مرز 90 درصد برسانیم به 3 تا 5/3 درصد رسیده ایم؟
وی خاطرنشان کرد: امروز دم از عدالت اجتماعی می زنیم ولی در اجرای آن کسی که در شهر یک تن زباله در روز تولید می کند با کسی که 3 کیلو زباله تولید می کند هردو یک عوارض به شهرداری می دهند. این ها مشکلات ماست . در شهری مثل تهران که رونق کار بالاست این مشکلات خود را نشان نمی دهد ولی در شهری با 20 هزار، 50 هزار و 100 هزار جمعیت وقتی شهرداری نمی تواند حقوق کارکنان خود را بدهد و دستش به سمت دولت دراز است این مشکلات نمایان است.
به گفته شهردار پایتخت ما باید تلاش کنیم تا ثبات و کفایت در درآمد ایجاد کنیم و رابطه ای درست بین خدمات و درآمد و یک عدالت جغرافیایی در همه مناطق شهری برقرار کنیم.
وی در ادامه به مسایل درونی شهرداری ها اشاره کرد و در مورد درآمد شهرداری تهران گفت: در پایان سال 84 که چند ماه از حضورم در شهرداری گذشته بود در آمد شهرداری 998 میلیارد تومان بوده که این رقم در سال جاری به مرز 4 هزار میلیارد تومان رسیده است در حالی که همه می دانند که ما تراکم فروشی نکردیم و در ضوابط شهرسازی و رعایت آیتم های شهرسازی سخت گیری کرده ایم.
قالیباف ادامه داد: اما معتقدم شهر ظرفیت های بیشتری دارد و همانطور که سال گذشته در شورای شهر اعلام کردم ما می توانستیم کاری کنیم که تا پایان سال جاری درآمد شهرداری را به 7 هزار و 500 میلیارد تومان برسانیم و الان معتقدم این حجم را بالاتر هم می توان برد.
شهردار تهران افزود: استفاده از منابع مالی و دسترسی به بازار پول، کاری است که شهرداری باید انجام دهد و وظیفه ماست که از حقوق مردم دفاع کنیم و همانطور که از مضرات پول در گردش برخوردار می شویم باید از منافع آن نیز بهره مند شویم.
وی با بیان اینکه چندهزار میلیارد پول در شهرهای ما جابه جا می شود، گفت: سهم ما در این جابه جایی ها کجاست. ما باید این منابع را شناسایی کنیم در کنار آن به سرمایه گذاری ، مشارکت مردم و اعتماد سازی توجه کنیم.
قالیباف با اشاره به بحث ارزش های افزوده، گفت: همانطور که اگر در جاهایی از شهرهنگام اجرای طرح ارزش زمین های مردم از بین رود ما باید جبران کنیم دقیقا در جاهایی که با امکانات ما ارزش افزوده اتفاق می افتد باید به شهرداری برسد. حتی با یکی از فقهای بزرگ هم این موضوع را درمیان گذاشته ام و ایشان هم همین نظر را دارند. به نظر من تعریف مالکیت و تعریف ارزش افزوده در شهرها باید متفاوت باشد.
وی با تاکید بر بحث شفافیت مالی گفت: از سال 76 تا سال 84 تفریغ بودجه در شهرداری انجام نشده بود. با این حال چطور می توانیم ادعا کنیم که شفافیت مالی وجود دارد. قانون ما را مکلف کرده که هر 6 ماه یک بار درآمد هزینه را به اطلاع مردم برسانیم و من مدعی هستم که از روز حضورم در شهرداری با وجود همه مشکلات و فشارها این کار را کرده ام و تفریغ بودجه سال 86 شهرداری را هم در روز 31 اردیبهشت ماه سال جاری تقدیم شورای اسلامی شهر تهران کرده ایم که در تاریخ شهرداری بی سابقه است.
قالیباف گفت: مگر می شود در نظام مالی با سیستم نقدی کار کنیم و احساس کنیم شفافیت و سلامت مالی وجود دارد؟
وی در ادامه اظهار کرد: الان در تهران برای زباله در سال حدود 30، 140 میلیارد تومان فقط در بخش نظافت هزینه می کنیم که من بر این باورم نه تنها نباید این رقم را هزینه کنیم بلکه باید از محل زباله 100 میلیارد درآمد هم داشته باشیم.
شهردار تهران افزود: فرق ما این است که دولت با پول نفت خود را اداره می کند و ما باید خودمان درآمد داشته باشیم و خودمان هزینه کنیم.
وی گفت: باید توجه کنیم که هزینه ها را کاهش دهیم، اسراف نکنیم، دوباره کاری نکنیم، کیفیت کار را بالا ببریم، با فساد اداری برخورد کنیم و از تکنولوژی حداکثر استفاده را بکنیم.
شهردار تهران در پایان ابراز امیدواری کرد که شهرداری ها تقویت شوند و به سهمشان در بودجه ملی توجه شود تا بتوانند خدمات بهتری را به مردم ارائه دهند.
